عملیات والفجر 9
عمليات والفجر 9با هدف كاهش فشار دشمن در منطقه فاو طراحي و اجرا شد؛ ضمن این که منطقه و شهر سلیمانیه به عنوان دومین هدف رزمندگان اسلام بعد از بصره به شمار می رفت.عمليات والفجر 8 در منطقه فاو در نتيجه رعايت كامل اصل غافلگيري و اجراي مؤثر عمليات فريب با موفقيت اجرا شد و منجر به تصرف قسمت جنوبي شبه جزيره فاو شد. ارتش عراق پس از تصحيح اشتباه و برآورد اوليه خود مبني بر فريبنده بودن تلاش نيروهاي ايراني در منطقه فاو و پس از رفع نگراني خود از وجود تلاش اصلي و اساسي در يكي از جبهه‌هاي شرق عماره، شرق دجله و شرق بصره ، استعداد قابل توجهي از يگان‌هاي آزاد و احتياط هاي استراتژيك خود را به منظور بازپس‌گيري مناطق از دست داده در عمليات فاو به منطقه سپاه 7 درجزيره فاو اعزام كرد. به منظور تقليل فشار دشمن در جبهه فاو، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در تاريخ 5 اسفند 1364 با طراحي و اجراي عملياتي به نام والفجر9در قسمتي از منطقه بسيار كوهستاني و صعب‌العبور قرارگاه عملياتي شمال غرب كه قبلاً با يگان‌هاي كوچكي از دشمن مستقر در نقاط اتكا پوشش مي‌شد، جبهه جديدي را گشود؛ لذا نخستين عمليات از سلسله نبردهاي مربوط به استراتژي تعقيب دشمن، در جبهه شمالي در منطقه چوارتا عراق در 3 محور اجرا شد.
جغرافیای منطقه عملیاتی والفجر 9 :
منطقه عملیاتی والفجر 9 در منطقه عمومی بانه (در مجاورت پاسگاه گرمک) کاملاً از کوههایی پوشیده شده که بر مناطق اطراف کاملاً مشرف بود و از پوشش گیاهی سبزی برخوردار بود . دره ها و فرورفتگی های زیاد منطقه را در بر گرفته و سمت راست نیروهای پدافند کننده را رودخانه قزلچه در بر گرفته است. پوشش گیاهی منطقه شامل درختان بلند با شاخ و برگهای فراوان ، گیاهان علفی که منطقه را کاملاً سر سبز کرده بود.جنس زمین نیز از خاک و سنگریزه های بزرگ پوشیده شده بود و به این دلیل پوشش گیاهی و علفی زمین عبور و مرور برای نفرات مناسب ولی برای وسایل نقلیه غیر قابل عبور می باشد.
بعلت موقعیت جغرافیایی کردستان عراق و تاثیر پذیری از بادهای مرطوب مدیترانه ای بارش برف و باران در منطقه زیاد است و بدلیل برودت زیاد هوا ما شاهد تاثیر منفی آن بر روی نیروهای نگهبان در شب می باشیم، از سوی دیگر پدیده های ناشی از بارش زیاد موجب کاهش دید و تیر و مه گرفتگی در منطقه می باشیم.تنها جاده مواصلاتی به عقب موقع بارندگی لیز شده و تردد ماشین ها با مشکل مواجه می شوند. این جاده مواصلاتی از فرورفتگی های منطقه و از کنار یالهای کوهستان گذشته و در خط راس کوه ادامه داشته و از موقعیت حساسی به عنوان تنها راه ارتباطی برخوردار می باشد.
در عقبه منطقه پدافندی چندین روستا با تعدادجمعیت کم زندگی می کردند که قومیت کرد داشته و علی رغم ناامنی منطقه ناشی از عملیات های مختلف دو طرف تا کنون در منطقه مانده اند که البته بسیاری از آنان به عنوان نیروهای شناسایی در کنار رزمندگان بودند.
تیپ 15 آبی- خاکی امام حسن مجتبی (ع) که در جریان والفجر 8 به یگان های لشکر 27،17 و 31 عاشورا مامور شده بود در راستای اهداف عملیاتی کاستن از فشار دشمن در منطقه فاو پس از 48 ساعت مرخصی و استراحت با سازماندهی مجدد به سمت کردستان براه افتاد. نیروهای تیپ در اولین گام ورود به منطقه به پادگان حضرت رسول (ص)در سنندج رفتند و در همین حین زمینه های تبدیل تیپ به لشکر و افزایش سازمان رزم آن مطرح بود و قرار بود نیروهای استان کهگیلویه و بویراحمد به تیپ مامور شوند. نیروهای طرح و عملیات و اطلاعات و عملیات با رفتن به منطقه عملیاتی والفجر 9 که در منطقه عمومی سلیمانیه و ارتفاعات مشرف بر شهر سلیمانیه صورت گرفته بود نسبت به نحوه عملیات و ادامه آن توجیه شدند. ظاهراً پس از از موفقیت های اولیه و تصرف ارتفاعات مهم منطقه و پیشروی تا نزدیکی سلیمانیه توسط واحدهای زبده سپاه پاسداران ، مرحله تثبیت و پشتیبانی از واحدهای مستقر در ارتفاعات مهم منطقه به ارتش جمهوری اسلامی ایران سپرده شده بود که بدلیل برخی ناهماهنگی ها در منطقه عملیاتی دشمن از ضعف نیروهای خودی استفاده کرده و با هلی برن نیروهای خویش در دامنه کوه کچل به عنوان حساس ترین و بزرگ ترین ارتفاع منطقه ، و عملیات جنگ روانی موفق شد نیروهای خودی را به عقب نشینی وادار نمایند. برادران رزمنده بسیج و سپاه پاسداران خصوصاً تیپ 57 ابوالفضل (ع) استان لرستان که در نوک و پیکان عملیات والفجر 9 قرار داشتند بدلیل در محاصره قرار گرفتن ، تعداد زیادی از آنها زخمی و یا به شهادت رسیدند که با استقرار نیروهای جدید در منطقه ، پیشروی دشمن متوقف شده و نیروهای خودی به تثبیت خطوط پدافندی اقدام نمودند.
با اعلام خاتمه عملیات وظیفه پدافند از ارتفاعات روبروی سلیمانیه در ارتفاعات لری (حد فاصل پنجوین و سلیمانیه عراق) از سوی قرارگاه نجف به تیپ 15 آبی- خاکی امام حسن مجتبی (ع) و تیپ ویژه شهدا سپرده شد تا ضمن ممانعت از پیشروی احتمالی دشمن خط پدافندی را تثبیت نمایند. نیروهایی که خط را تحویل دادند گردان جندالله مهاباد بود که از پیشمرگان کرد مسلمان سازماندهی شده بودند. در این بین نیز برادران تیپ 15 آبی- خاکی امام حسن مجتبی (ع) از پادگاه حضرت رسول (ص) سنندج پس از دو روز به پادگان شهید ناصر کاظمی در دهگلان و بین شهرهای قروه و سنندج منتقل شده که با توجه به برودت هوا و بارش برف ، نداشتن وسایل گرم کننده و عدم آمادگی تدارکات برای تجهیز برادران روزها و شب هایی بسیار سخت با توجه به عدم سازگاری آنها با اقلیم بسیار سرد و خشک کردستان بر آنها گذشت اما با این وجود برادران جهت آمادگی برای رفتن به منطقه عملیاتی علاوه بر تحمل این آب و هوا و محیط سرد باید آموزش های رزمی مخصوص کردستان خصوصاً کوه پیماییها و پیاده رویهای طولانی در کوهستان ، مقابله با کمین و ضد کمین، رزم در کوهستان ،تاکتیک های عبور از موانع ،نقشه خوانی و قطب نما ، زندگی در شرایط سخت را فرا می گرفتند که ارتفاعات اطراف پادگان دهگلان محیط مناسبی برای آموزشها بوده جهت افزایش توان جسمی و رزمی برادران گردان ها در روز بین 20 تا 30 کیلومتر در کوهستان پیاده روی با تجهیزات کامل داشتند و در شرایط جوی نامساعد برفی ، پرش از خودرو و چندین مانور جهت تصرف و فتح قله که همه این آموزش ها و تمرین ها در راستای هماهنگ کردن نیروها با شرایط جنگ در کوهستان بود.
با اتمام آموزش از پادگان شهید کاظمی بنه و قرارگاه تدارکاتی تیپ به حوالی شهر مریوان منتقل شد و از خود این قرارگاه نیز تا ارتفاعات لری نیز چندین ساعت فاصله بود که محیط طبیعی و بکر منطقه اثرات طولانی بودن مسیر و همچنین ناامنی های ضد انقلاب را قابل تحمل و آسان می ساخت. از آنجایی که مابین ارتفاعات نیروهای خودی و دشمن یک رودخانه به نام قزلچه قرار داشت و باقی مسیر دره ها و یالهای کو هها بود و امکان نفوذ نیروهای شناسایی رزمی و اطلاعاتی و حتی گردان های رزم را فراهم می ساخت واحد تخریب تیپ عملیات کاشت میادین مین را جلوی خط پدافندی خودی و در برخی نقاط آسیب پذیر شروع کرد.
با استقرار تیپ 15 آبی- خاکی امام حسن مجتبی (ع) دشمن پیشروی خود را متوقف و در ارتفاعات آنسوی رودخانه شروع به احداث سنگر و پاسگاه جهت خط پدافندی نمود و گروهان ها و نیروهای تیپ 15 آبی- خاکی امام حسن مجتبی (ع) نیز شروع به احداث سنگر و تحکیم خط پدافندی نمودند.ماموریت پدافند به به ترتیب به سه گردان امام حسین (ع) ،سیدالشهدا(ع) و کربلا واگذار شده بود و تقریباً از گردان ها هر کدام دو گروهان در خط پدافندی مستقر شده بودو گردان های سیف الله ،روح الله و حزب الله در احتیاط تیپ قرار داشتند. در خط پدافندی یک گروهان از تانک های ارتش مستقر بودند که وظیفه پشتیبانی از خط را به عهده داشتند . در طی ماموریت تیپ در لری طی چند مرحله نیروهای رزمی گردان ها با هدایت واحد های طرح و عملیات و اطلاعات و عملیات تکهای محدودی جلوی خط خودی علیه دشمن اجرا نمودند که علاوه بر نیروهای پیاده رزمی ، واحدهای زرهی ارتش نیز در آنها شرکت داشتند .
خط تیپ 15 در منطقه عملیات والفجر 9 حدود شش کیلومتر بود که سمت راست تیپ را لشکر ویژه شهدا از شیخ لطیف تا هزار قله را پوشش و پدافند می کرد که یک بار عراقی ها تکی بر علیه آنها انجام داد که با دادن تلفات و یک اسیر مجبور به عقب نشینی شدند وهمین تحرک تمامی برنامه های دشمن برای هجوم و تصرف ارتفاعات لری را افشا و لو داد. در سمت چپ تیپ 15 تیپ 114 امیرالمومنین(ع) بود و جهت تقویت خط یک پی ام پی و یک قبضه تفنگ 106 با جیپ و چهار قبضه خمپاره 120 و 60 م م را آورده ومستقر نمودند. در این مدت یک شب نیز در محور لشکر ویژه شهدا تکی بر علیه دشمن صورت گرفت که تاثیر مثبت زیادی روی نیروهای خودی و سبب وحشت نیروهای دشمن شد . در این تک که با پشتیبانی نیروهای تیپ 15 آبی- خاکی امام حسن مجتبی (ع) همراه بود یکی از خمپاره های گردان امام حسین (ع) بر اثر شلیک زیاد ترکید و سه نفر از نیروهای گردان سیدالشهدا(ع) اشتباهاً در در معبر وارد میدان مین شده و به شهادت رسیدند.
منطقه عملیاتی تیپ 15 تنها یک جاده مواصلاتی داشت که این جاده در زمان بارندگی نیز برای عبور خودروها غیر قابل تردد بود و نیروهای پدافندکننده از قاطر و اسب جهت تدارکات و جابجایی مهمات استفاده می کردند . منطقه پدافندی بصورت تپه های مشرف به یک دشت وسیع بود که اگر بصورت پیوسته در نظر گرفته می شد 1500 متر بود ولی با توجه به این که خط پدافندی روی آنها دایر شده بود هم ارتفاع نبودند و یکی از آنها بلندتر از دیگری بود، دو یال بین دو تپه هیچگونه نیرویی پدافند نمی کرد ولی بصورت کمین اداره می شد. تیپ ویژه شهدا در سمت راست و یگان سمت چپ گردانی از نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که پدافند از منطقه را به عهده داشتند.
با توجه به این که تنها یک جاده مواصلاتی جهت حمل وسایل لازم تدارکاتی به خط پدافندی وجود داشت و این امر با توجه به کوهستانی بودن و شیب زیاد جاده در زمان بارندگی بشدت لغزنده و مانع از تردد ماشین حتی لندکروز کمک دار می شد که این کارها توسط تانک های شنی دار ارتش جمهوری اسلامی صورت می گرفت یا این که بوسیله قاطر و اسب هایی که به گردان ها تحویل داده بودند صورت می گرفت و تپه بزرگتر منطقه لاری ماشین ها تا بالای آن نمی رفته و لزوماً باید مقداری از مسیر را با قاطر جهت حمل وسایل تدارکاتی و سایر امور طی می کردند.
اهداف تیپ 15 آبی- خاکی امام حسن مجتبی (ع) از پدافند منطقه لری عبارت بود از :
ü حفاظت و نگهداری خط لری و ارتفاعات مشرف به آن که از دستاوردهای عملیاتی عملیات والفجر 9 بشمار می رفت.
ü جلوگیری از نفوذ دشمن با توجه به اجرای استراتژی دفاع متحرک
ü آمادگی جهت ماموریت آتی و بازپس گیری مناطقی که در جریان استراتژی جدید دشمن گرفته بود.